NA POKŁADZIE ŻYCIA

blog podróżniczo/lifestyle'owy

Cmentarz Wasilkowski - opowieść zaklęta w kamieniu

Cmentarz w Wasilkowie to jedno z tych miejsc, gdzie historia przenika się z codziennością, a ślady przeszłości są wciąż żywe. Założony w XIX wieku, cmentarz stał się miejscem spoczynku wielu pokoleń mieszkańców, a ich nagrobki świadectwem zmieniającego się czasu, stylu i obyczajów. Spacerując wśród starych grobowców, miałam wrażenie, jakbym przeniosła się w czasie. Dlaczego warto tu przyjechać? Nie ma w Polsce drugiego cmentarza, na którym w latach 50-tych, czyli czasach najmroczniejszej komuny, wzniesiono tak wspaniałe figury i monumentalne grobowce.

Cmentarz w Wasilkowie
fot. Zala, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Cmentarz Rzymskokatolicki w Wasilkowie

Największym zabytkiem podlaskiej gminy Wasilków jest cmentarz rzymskokatolicki, usytuowany w północnej części miasta na powierzchni 4,5 ha. Nekropolia powstała w drugiej połowie XIX wieku i do dziś zachwyca różnorodnością i wyjątkowym klimatem, który przyciąga nie tylko mieszkańców, ale także turystów z różnych części Polski. Ci drudzy szczególnie chętnie przybywają tu w okolicy Wszystkich Świętych, gdy zabytkowe nagrobki zyskują dodatkową oprawę w postaci migoczących wieczorem zniczy.

Zabytkowe grobowce i klimatyczne rzeźby

Spacerując alejkami, nietrudno zauważyć różnorodność materiałów i form – od prostych, tradycyjnych nagrobków, po monumentalne grobowce rodzinne. Szczególną uwagę przykuwają detale artystyczne – anioły, wieńce i płonące znicze. Na cmentarzu znajdują się posągi, stylizowane świątynie oraz mury, na których wyryto przejmujące wersety z Pisma Świętego. Obrazu dopełniają fontanny oraz około sześćdziesięciu zabytkowych nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1896 roku. Jednym z najważniejszych zabytków cmentarza jest grupa grup rzeźb o tematyce Pasji i Zmartwychwstania Jezusa. Te niezwykłe dzieła powstały dzięki staraniom wieloletniego proboszcza parafii, ks. Wacława Rabczyńskiego, którego nagrobek znajduje się tuż przy wejściu na teren nekropolii.

Cmentarz w Wasilkowie - nagrobek ks. Wacława Rabczyńskiego
fot. Krzysztof Duszyński / UMWP (podlaskie.eu)

Świadek lokalnej historii

Historia cmentarza jest nierozerwalnie związana z dziejami Wasilkowa i jego mieszkańców, odzwierciedlając ich trudne losy, a także chwile triumfu i radości. Szczególną uwagę przyciągają nagrobki legionistów polskich Aleksandra i Michała Żukowskich, a także grób 34 mieszkańców Wasilkowa i Studzianek rozstrzelanych w 1943 roku oraz ofiar II wojny światowej.

Cmentarz w Wasilkowie - grób 34 mieszkańców Wasilkowa i Studzianek rozstrzelanych w 1943 roku
fot. Krzysztof Duszyński / UMWP (podlaskie.eu)

Spacer pełen zadumy

Atmosfera panująca na cmentarzu sprzyja zadumie i refleksji nad przemijaniem. Funeralna architektura harmonizuje z pagórkowatym terenem, na którym dostojnie porasta starodrzew. Wiele osób przychodzi tu nie tylko z potrzeby odwiedzenia grobów bliskich, ale także, aby odnaleźć chwilę spokoju, oderwania od codzienności. Spacerując wśród starych nagrobków, można poczuć ducha minionych epok i złapać chwilę oddechu. Dobrze wybrać się tu w tygodniu, aby cieszyć się samotnością i przestrzenią tego miejsca.

Ocalić od zapomnienia

W 2002 roku wasilkowski cmentarz został wpisany do rejestru zabytków i tym samym zyskał opiekę Konserwatora. Założono również Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Wasilkowskiej, do którego zadań należy m.in. konserwacja nagrobków i otoczenia cmentarza. Co więcej, dzięki staraniom Parafii Przemienienia Pańskiego w Wasikowie powstała wyszukiwarka grobów online, dzięki której każdy łatwo zlokalizuje kwaterę swoich bliskich lub ciekawy nagrobek, który chce odwiedzić. Po wpisaniu podstawowych danych otrzymujemy informację, w której części cmentarza znajduje się dana mogiła.

Cmentarz w Wasilkowie - rzeźba nawiązująca do Pasji i Zmartwychwstania Jezusa
fot. UM w Wasilkowie

Cmentarz Wasilkowski - dla kogo, jak dojechać?

Spacer po zabytkowej nekropolii polecam każdemu, kto kiedykolwiek znajdzie się w Wasilkowie lub preferuje zwiedzanie nieoczywistych, klimatycznych miejsc. Cmentarz szczególnie pięknie prezentuje się jesienią, choć warto tu zajrzeć o każdej porze roku. A jak tu dojechać? Wasików znajduje się 10 km na północny wschód od Białegostoku. Do niewielkiej miejscowości można łatwo dotrzeć samochodem lub autobusem komunikacji miejskiej ze stolicy województwa.

Adres: Księdza Rabczyńskiego, 16-010 Wasilków
Wstęp: bezpłatny